W 2025 roku w Polsce rusza pilotaż czterodniowego tygodnia pracy, czyli programu, który pozwala firmom i instytucjom testować krótszy czas pracy przy zachowaniu pełnego wynagrodzenia i etatów.
To pierwsze tego typu przedsięwzięcie w kraju, które pozwoli porównać polskie wyniki z międzynarodowymi przykładami, m.in. z Wielkiej Brytanii, Islandii czy RPA.
Celem projektu jest sprawdzenie, jak zmniejszenie liczby dni roboczych wpływa na produktywność, efektywność zespołów oraz dobrostan pracowników. Chcesz wiedzieć, jak skrócony tydzień pracy może przysłużyć się Twojej firmie i pracownikom? Sprawdź szczegóły!
Spis treści:
- Czym jest czterodniowy tydzień pracy?
- Nowy program pilotażu czterodniowego tygodnia pracy w Polsce
- Czterodniowy tydzień pracy na świecie
- Wnioski dla Polski
Zdj.: pikisuperstar/Freepik
Czym jest czterodniowy tydzień pracy?
Czterodniowy tydzień to model organizacji czasu pracy, w którym pracownicy wykonują swoje obowiązki przez cztery dni w tygodniu, zamiast tradycyjnych pięciu. Kluczowym założeniem jest zachowanie wynagrodzenia mimo zmniejszonego wymiaru czasu pracy.
Czterodniowy tydzień pracy a system skróconego tygodnia pracy
Oba rozwiązania skutkują mniejszą liczbą dni roboczych, jednak ich charakter jest całkowicie odmienny.
W czterodniowym tygodniu pracy całkowita liczba godzin w tygodniu zostaje pomniejszona, podczas gdy system skróconego tygodnia pracy zakłada pracę przez 40 godzin tygodniowo, pozwalając jedynie na rozłożenie tych godzin na mniejszą liczbę dni. W efekcie możemy pracować 4 dni po 10 godzin dziennie, zamiast 5 dni po 8 godzin dziennie.
Nowy program pilotażu czterodniowego tygodnia pracy w Polsce
14 sierpnia 2025 r. rozpoczął się w Polsce nabór wniosków do pilotażu skróconego czasu pracy. Program polega na testowaniu krótszego czasu pracy przy zachowaniu pełnego wynagrodzenia i zatrudnienia, w różnych modelach dopasowanych do specyfiki firm i instytucji.
Jest pierwszym tego typu przedsięwzięciem w naszym kraju, a jego celem jest sprawdzenie, w jaki sposób skrócenie czasu pracy – przy zachowaniu pełnego wynagrodzenia – wpłynie na efektywność przedsiębiorstw oraz samopoczucie pracowników.
Zasady uczestnictwa i finansowanie
Do programu mogą zgłaszać się firmy, instytucje publiczne, organizacje społeczne i związki zawodowe. Zgłoszenie jest dobrowolne, a państwo pomaga pokryć część kosztów wdrożenia – każda jednostka może liczyć na wsparcie w kwocie do 1 mln zł (ok. 20 tys. zł na pracownika).
Aplikacje należy składać drogą elektroniczną do 15 września 2025 r.
Wymogi dla pracodawców
Warunkiem uczestnictwa w pilotażu jest przede wszystkim zagwarantowanie pracownikom pełnego wynagrodzenia oraz utrzymanie dotychczasowych etatów, tak aby skrócony tydzień pracy nie wiązał się z obniżką płac czy redukcją zatrudnienia.
Formalne warunki przystąpienia do programu obejmują:
- prowadzenie działalności min. 12 miesięcy przed złożeniem wniosku,
- min. 75% zatrudnionych na umowach o pracę lub równoważnych,
- objęcie projektem co najmniej 50% załogi,
- utrzymanie zatrudnienia na poziomie min. 90% stanu początkowego,
- gwarancja wynagrodzeń nie niższych niż na dzień startu pilotażu,
- brak pogorszenia warunków pracy i płacy uczestników.
Pracodawcy, którzy przystąpią do programu, będą ponadto zobowiązani do raportowania jego przebiegu w postaci kwartalnych ankiet oraz sprawozdań częściowych i końcowych. Raporty muszą zawierać m.in. informacje o efektach wdrożenia, wykorzystaniu środków, wypracowanych rozwiązaniach i ewaluacji projektu.
Fazy i harmonogram pilotażu
Pilotaż czterodniowego tygodnia pracy został podzielony na kilka etapów, aby umożliwić płynne wdrożenie i rzetelną ocenę efektów.
- Rekrutacja uczestników: od 14 sierpnia do 15 września 2025 r. Zainteresowane podmioty składają elektroniczne wnioski.
- Ogłoszenie listy zakwalifikowanych podmiotów: do 15 października 2025 r.
- I etap – przygotowawczy: od podpisania umowy do 31 grudnia 2025 r. Obejmuje m.in. opracowanie modelu wdrożenia pilotażu oraz przygotowanie organizacyjne.
- II etap – testowy: od 1 stycznia do 31 grudnia 2026 r. To okres realnego wdrażania skróconego czasu pracy wraz z systematycznym monitoringiem i składaniem raportów dotyczących efektywności, organizacji pracy i dobrostanu pracowników.
- III etap – podsumowujący: do 15 maja 2027 r. Realizatorzy przekazują raporty końcowe oraz kwartalne ankiety pracowników i pracodawców.
Modele organizacji pracy
Program przewiduje różne rozwiązania, a wybór modelu zależy od specyfiki firmy i potrzeb pracowników:
- 4-dniowy tydzień pracy po 8 godzin dziennie,
- 5-dniowy tydzień pracy z krótszymi dniówkami, np. 6 godzin,
- dodatkowe dni wolne,
- dłuższe urlopy,
- inne elastyczne rozwiązania dopasowane do firmy.
Niezależnie od wybranego modelu, etap testowy podzielono na dwie części: w pierwszych 6 miesiącach czas pracy musi zostać skrócony o co najmniej 10%, a w kolejnych 6 miesiącach – o minimum 20% względem stanu początkowego.
Gwarancje zatrudnienia i wynagrodzeń
Pracownicy objęci pilotażem mają zagwarantowane pełne wynagrodzenie i stabilność zatrudnienia. Pracodawca nie może redukować pensji ani etatów w związku z udziałem w programie. Dzięki temu testy koncentrują się na poprawie jakości pracy i sprawdzeniu wpływu skróconego tygodnia na efektywność.
Czterodniowy tydzień pracy na świecie
Czterodniowy tydzień pracy od kilku lat testowany jest w różnych krajach na świecie. Wyniki pilotaży pokazują, że skrócenie czasu pracy nie tylko nie obniża produktywności, ale często ją zwiększa, a przy tym poprawia dobrostan pracowników. Najciekawsze doniesienia pochodzą m.in. z Wielkiej Brytanii, Islandii, Belgii, Hiszpanii i Szkocji.
Wielka Brytania
W 2022 r. w Wielkiej Brytanii przeprowadzono największy na świecie pilotaż czterodniowego tygodnia pracy. Wzięło w nim udział 61 firm, obejmujących łącznie około 2 900 pracowników. Eksperyment trwał od czerwca do grudnia i realizowany był w modelu „100-80-100”, czyli 100% wynagrodzenia, 80% czasu pracy, 100% wydajności.
Wyniki:
- 92% firm (56 z 61) zdecydowało się kontynuować czterodniowy tydzień pracy po zakończeniu pilotażu.
- Produktywność została utrzymana lub wzrosła (wzrost średniej przychodów o 1,4%).
- 71% pracowników doświadczyło spadku wypalenia zawodowego.
- 39% odczuło mniejszy poziom stresu.
- 15% pracowników stwierdziło, że nie wróciliby do 5-dniowego tygodnia pracy za żadne pieniądze.
RPA
W Republice Południowej Afryki pierwszy pilotaż czterodniowego tygodnia pracy zakończył się w 2023 roku i wzięło w nim udział 27 firm z różnych branż. Z raportu organizacji 4 Day Week SA wynika, że aż 92% uczestniczących przedsiębiorstw planuje kontynuować ten model także po zakończeniu testów.
Pracownicy objęci programem zgłaszali mniejsze wypalenie zawodowe, poprawę zdrowia psychicznego i wzrost zdolności do pracy, co potwierdza, że krótszy tydzień pracy może przynosić korzyści nie tylko pracownikom, ale też pracodawcom.
Islandia i inne przykłady
Islandia zaczęła testować czterodniowy tydzień pracy już w 2015 roku, obejmując pilotażem około 2,5 tys. pracowników z różnych sektorów. Program testowy wykazał, że krótszy tydzień pracy poprawia równowagę między życiem zawodowym a prywatnym, zmniejsza stres i nie obniża produktywności.
Dzięki pozytywnym wynikom eksperymentu, do 2019 roku niemal 90% aktywnej siły roboczej w Islandii przyjęło krótszy czas pracy, opiewający zwykle 35-36 godzin tygodniowo.
Podobne eksperymenty przeprowadzono też m.in. w Portugalii i Nowej Zelandii – w większości przypadków skrócenie czasu pracy wpłynęło pozytywnie na efektywność i dobrostan pracowników.
Sprawdź średni czas pracy w różnych krajach na świecie i zobacz, gdzie pracuje się najkrócej!
Wnioski dla Polski
Podobnie jak w Wielkiej Brytanii, Islandii czy RPA, pilotaż czterodniowego tygodnia pracy w Polsce pozwoli przedsiębiorstwom wypróbować różne modele organizacji pracy przy wsparciu ze strony państwa.
Wyniki programu posłużą do opracowania rekomendacji dla szerszego wdrożenia tego rozwiązania w naszym kraju, oferując pracownikom więcej czasu wolnego, a pracodawcom możliwość oceny, jak krótszy tydzień wpływa na produktywność, zaangażowanie i ogólną atmosferę w pracy.
Ważne ostrzeżenie
Tworząc niniejszy przewodnik, staraliśmy się, aby był on jak najdokładniejszy, ale nie dajemy żadnej gwarancji, że podane informacje są prawidłowe lub aktualne. Dlatego zalecamy zasięgnąć porady wykwalifikowanych specjalistów przed podjęciem jakichkolwiek działań na podstawie informacji zawartych w tym artykule. Nie ponosimy żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody lub ryzyko poniesione w związku z korzystaniem z niniejszego przewodnika.
Powiązane artykuły:
Ile wynosi wymiar czasu pracy w 2025 r.
Powrót do biura: plusy, minusy i najlepsze strategie na sukces
Jak wprowadzić rejestrowanie czasu w swoim zespole
